Կյանքն առանց նևրոզի
Հոգեկան գերլարվածությունը, սթրեսները եւ մի շարք այլ գործոններ կարող են հանգեցնել նևրոզի: Այս, ցավոք, այժմ տարածված հիվանդությամբ հիմնականում հիվանդանում են թույլ նյարդային համակարգ ունեցող մարդիկ:
Հարցին, թե ի՞նչ է նեւրոզը եւ ինչպե՞ս կարելի է կանխել, պատասխանում է Երեւանի N 1 կլինիկական հիվանդանոցի նյարդաբան Բելլա Գրիգորյանը:
Վաճառվում է ՆԻՇԱՍՏԱ
Հեռ.՝ 091-517207
— Ընդհանրապես ի՞նչ ասել է նեւրոզ:
— Մարդու նյարդային համակարգն օժտված է մեծ կայունությամբ ու ճկունությամբ: Չնայած դրան, այնուամենայնիվ, դրդման եւ արգելակման գործընթացները գերլարման հասցնող գրգռիչների ինտենսիվությունը կամ այդ երկու պրոցեսների բախումը կարող են այնքան զգալի լինել, որ մարդու մոտ առաջանա բարձրագույն նյարդային գործունեության խանգարման հակազդեցություն, եւ նա հիվանդանա նեւրոզով: Այլ կերպ ասած՝ նեւրոզն անձի վատ հարմարվողականությունն է իր շրջապատին եւ իր ապրած կյանքին:
Բոլոր սթրեսները, դրական եւ բացասական գործոններն ազդում են մեր նյարդայինհամակարգիվրա: Եվ երբ խախտվում է օրգանիզմի հավասարակշռությունը, առաջանում է նեւրոզ կոչված հիվանդությունը:
— Կանանց եւ տղամարդկանց մոտ նեւրոզները նո՞ւյն ախտանշաններն ունեն, թե՞ տարբեր կերպ են դրսեւորվում:
— Տղամարդկանց մոտ ավելի հաճախ արտահայտվում է պսիխոսոմատիկայի ձեւով, այսինքն, երբ տղամարդը գանգատվում է տարբեր ներքին օրգանների՝ սրտի, ողնաշարի, գոտկամասի եւ այլնի ցավերից, սակայն իրականում այդ օրգանների հետ կապված որեւէ խնդիր չկա, կա նեւրոտիկ վիճակ:
Կանանց մոտ փոփոխության է ենթարկվում հուզական ոլորտը, այսինքն՝ հաճախ արտասվում են, դյուրագրգիռ են եւ շուտ բռնկվում են: Նեւրոզների առաջացման գործում մեծ ազդեցություն ունի նաեւ վախը: Կանանց մոտ լինում են վախեր տարբեր երեւույթների նկատմամբ, իսկ տղամարդկանց մոտ՝ առողջականի վերաբերյալ:
— Նեւրոզ հիվանդությունը փոխանցվու՞մ է ժառանգաբար:
— Ժառանգաբար՝ ոչ: Բայց եթե մի ընտանիքում կա նեւրոզով հիվանդ մարդ, եւ հատկապես, երբ մայրն է տառապում նեւրոզով, ապա դա անպայման բացասաբար է անդրադառնում երեխայի առողջության եւ նյարդային համակարգի վրա: Նյարդային ոչ նորմալ վիճակում գտնվող մարդու հետ ապրելը բացասաբար է անդրադառնում նաեւ երեխայի ձեւավորման եւ զարգացման վրա:
— Հատկապես ի՞նչ տարիքի եւ ո՞ր սոցիալական խմբի ներկայացուցիչներն են ավելի շատ տառապում նեւրոզով:
-Նեւրոզով տառապողների առանձին խումբ կազմում են արվեստի մարդիկ՝ արվեստագետները, այնուհետեւ՝ ուսուցիչները եւ ղեկավար անձինք, այսինքն՝ նրանք, ովքեր շարունակ կատարում են պատասխանատու աշխատանք:
Իսկ ինչ վերաբերում է տարիքին՝ ասեմ, որ այդ հիվանդությունն իր ճիրանների մեջ է առնում հատկապես երիտասարդ տարիքի անձանձ՝ թե՛ տղամարդկանց, եւ թե՛ կանանց:
— Իրականում արդյո՞ք լիարժեք բուժվում են նեւրոզները, թե՞, այնուամենայնիվ, իրենց հետքը թողնում են մարդու հետագա կյանքի եւ կենսագործունեության վրա:
— Ճիշտ չի լինի ասել, որ հնարավոր է նեւրոզը լիարժեք բուժել, որքան էլ փորձենք մոտենալ բուժման լիարժեքությանը: Այդ հարցում շատ կարեւոր է մարդու տեսակը. մեկը կարող է հաղթահարել, իսկ մյուսն ընկնել այդ հիվանդության շղթայի մեջ: Վերջինիս մոտ հիվանդությունը կարող է շարունակական բնույթ կրել եւ պարբերաբար կրկնվել, ինչը պահանջում է երկարատեւ բուժում: Որպեսզի բուժումը տա դրական արդյունքներ, հիվանդը պետք է նաեւ հավատա եւ վստահի իրեն բուժող բժշկին:
— Նեւրոզների բուժման ի՞նչ մեթոդներ են առաջարկվում:
— Նեւրոզի բուժման գործում միշտ պետք է հիշել, որ այն ոչ միայն նյարդային համակարգի, այլեւ ամբողջ օրգանիզմի հիվանդություն է, եւ որ նրա հիմքում, հոգեկան վնասվածքներից բացի, մեծ մասամբ ընկած են նաեւ սոմատիկ գործոններ (ֆիզիկական հյուծվածություն, զանազան քրոնիկական հիվանդություններ եւ այլն): Այս տեսակետից նեւրոզների բուժումը պետք է տարվի համալիր ձեւով՝ հիմնական շեշտը դնելով արտաքին պայմանների փոփոխության, հիվանդածին ապրումների վերացման եւ ամբողջ օրգանիզմի ու առանձին օրգանների սոմատիկ վիճակների նորմալացման վրա: Լավ կլինի գոնե բուժման շրջանում հիվանդին հեռու պահել ամեն տեսակի տհաճություններից, մտավոր եւ ֆիզիկական գերլարումից, կոնֆլիկտներից, աղմուկից եւ այլն, որոնք կարող են բուժվող նեւրոզների կրկնություններ առաջացնել: Բուժման ձեւերից են հոգեբուժությունը, այսինքն՝ հոգեկան ներգործության միջոցով կատարվող բուժումը, որի ձեւերից է հիվանդին սովորական զրույցի միջոցով համոզելը, բացատրելը, ոգեւորելը, մխիթարելը եւ միտքն իր հիվանդությունից հեռացնելը՝ ուշադրություն դարձնելով աշխատանքի կամ այլ հետաքրքիր գործերի վրա:
— Նեւրոզի բուժման ուրիշ ի՞նչ միջոցներ կան:
— Նեւրոզ հիվանդության բուժման մեթոդներից է նաեւ հիպնոթերապիան՝ հիպնոսի միջոցով կատարվող բուժական ներշնչումը: Դեղորայքային բուժումը տարվում է երկու ուղղությամբ՝ նյարդային համակարգը հանգստացնող, կարգավորող միջոցառումներ եւ ամբողջ օրգանիզմի ու առանձին օրգանների սոմատիկ վիճակը կարգավորող, հյուծվածությունը վերացնող միջոցառումներ: Եթե նեւրոզ ունեցող մարդը տառապում է որեւէ հիվանդությամբ, անհրաժեշտ է անմիջապես ձեռնամուխ լինել դրա բուժմանը համապատասխան մասնագետների օգնությամբ: Բուժման գործում կարեւոր նշանակություն ունեն նաեւ ֆիզիոթերապեւտիկ զանազան արարողակարգերը, բուժական ֆիզկուլտուրան, ինչպես նաեւ 20-րդ դարի հայտնագործությունը՝ հոգեվերլուծությունը:
— Արտաքին տեսքից կարելի՞ է ենթադրել, որ տվյալ մարդը տառապում է նեւրոզ հիվանդությամբ:
— Ոչ միշտ: Սակայն, եթե հիվանդությունը գտնվում է սրացման փուլում, հիվանդի պահվածքից եւ արտաքին տեսքից կարելի է ենթադրել նրա հիվանդության մասին: Այդպիսի մարդիկ հիմնականում լինում են ընկճված, վախեցած, կամ ահավոր անհանգիստ եւ դյուրագրգիռ:
— Կան մարդիկ, որ անկախ առիթից շարունակ ժպտում են, փորձում երեւալ կենսախինդ եւ ինքնավստահ: Կարելի՞ է արդյոք ենթադրել, որ տվյալ մարդն ունի նեւրոզ եւ այդպիսի պահվածքը ինքնապաշտպանական ձեւ է:
-Ե՛վ այո, ե՛ւ ոչ: Հնարավոր է՝ մարդը պարզապես բարեհամբույր է եւ ժպտերես: Միայն այն, որ նա շատ է ժպտում, դեռ նեւրոզի մասին չի վկայում: Սակայն չափից շատ ինքնավստահությունը՝ զուգակցված ոչ պատեհ ժպիտով, կարող է վկայել այն մասին, որ տվյալ անձի մոտ ինչ -որ բան այն չէ: Դա կարող է լինել ե՛ւ նեվրոզ, ե՛ւ մարդու ներաշխարհի հետ կապված որեւէ այլ հիվանդություն:
— Վերջին շրջանում հաճախ է խոսվում այն մասին, որ նեւրոզները միտում ունեն դառնալու դարի հիվանդություն: Ի՞նչ կասեք այդ մասին:
— Նեւրոզները դիտվել եւ նկարագրվել են դեռեւս շատ վաղուց: Առաջին անգամ նեւրոզների մասին գրել են 18-րդ դարում: Նեւրոզների հիմքը դրել է Զիգմունդ Ֆրոյդը, եւ դեռ այն ժամանակներից սկսած համարում էին, որ նեւրոզները դառնալու են դարի հիվանդություն: Այդ տեսակետը շարունակում է արդիական մնալ մինչ օրս:
— Ի՞նչ տարբերություն նեւրոզների ու դեպրեսիաների միջեւ:
— Գոյություն ունի դեպրեսիայի երկու տեսակ՝ մեծ եւ փոքր: Փոքրը նեւրոտիկ դեպրեսիան է: Այս դեպրեսիան համարվում է նեւրոզի ախտանշան: Շատ նեւրոզների մեջ դեպրեսիայի բաղադրիչ կա: Եվ դա հենց նեւրոտիկ դեպրեսիան է: Իսկ մեծ դեպրեսիան առանձին հիվանդություն է, ուստի պահանջում է ճիշտ մոտեցում եւ, հետեւաբար, ճիշտ բուժում, ինչը շատ կարեւոր է:
— Եվ վերջում, Ձեր խորհուրդը մեր ընթերցողներին՝ ինչպե՞ս խուսափել նեւրոզներից, կամ այլ կերպ ասած, ո՞րն է նեւրոզ չունենալու «դեղատոմսը»:
— Նեւրոզ չունենալու «դեղատոմսն» է գտնել կյանքի լիարժեք հաշվեկշիռը, այն է՝ ապրել լիարժեք կյանքով, ունենալ անձնական կյանք: Չի կարելի գիշեր-ցերեկ աշխատել կամ օրերով ոչինչ չանել: Կյանքում ամեն ինչ իր տեղն ունի եւ համաչափորեն անհրաժեշտ է:
Սնկերը գրոհում են
4,344 մեկնաբանույթուն
R
Irina Jan bajc et atarakse indz shata shshmacnum
ani
irina. jan. et. ataraks@. inji. amar. es. xmum. irina. jan. esor. glxis. mej. voncor. sexmvi. u. cavi. jgitem. shatem. vaxenum.
irina
R jan esel em3 tari tarapel jojvelov u shat vatem exel gluxs bjjac odi mec bayc hima mnacela et jojvel# enel etel er ancel eli krknvec Qristine jan Ani jan mi vaxek et jojveluc ur petka gnacek tekuz vattek matdkancec enkan micev zgak mardkanc mec mtneluc lavek cnayac micev hima xanur mtneluc vatem bayc mtnum em u shat u @tenc vat sax erevan erek man em ekel kes kocak ataraks xmi tetevaca u man eka
R
Ani Jan ereq tari sharunak tarapel em et jojvelov vaxenum ei tanic durs gai kangnac jojvum ei nstac jojvum ei qajlelu indz tvum er es mi koxmi em gnum es el qo nman shat ei vaxenum cei havatum vor kancni bajc havata ampajman galue et ore vor tetevanalua et vichakt
ani
erexek. jan. uxaki. jem. patkeracnum. nevrozic. mard. iran. tenc. vata. zgum. kristine. jan. ko. motela. nuin. mtacmunknernu. vijak@
Vik
ErexeQ namakners ci hasnum
Qristine
inch lav bn asecir Irina jan, es el em vaxenum
irina
Esel ho nkarel em u xndir cunem u ujex cocvum em et cocvel@ kancni mi mtaci erek erevan ey gnacel @tenc jojveloov sax erevan man eka mi vaxi mi 6 jam manem ekel uxaki menak vaxum em piti hets mard lini vor hangist linem
ani
irina. jan. im. hangstucian. hamar. em. uzum. jojvels. ji. ancnum. vaxenum. em
irina
Ani jan izur tex@ piti kate anes saxs arel enk u xndir cunenk izur piti pox caxses im bjishk@ jxaynacav im vra asuma ova tesel nevrozin glux nkaren
ani
esel. kristine. jan. esel. srtxarnoc. unem. u. jojvum. em eli. vax. ka. ko. mot. kristine. jan
Qristine
vochinch Ani jan, srtxpoc unem u tuyl em, du vonc es?
ani
erexek. jan. vonc. ek. cez. zgum
Gohar
Ani jan et katen tevuma 10 rope u nkartel talisen bayc ete uzumes aveli hangist lines gna inc tvuma et qez shata anhangstacnum uxaki gna qo hangstuyan hamar
irina
Qristine jan kayleluc em zgum shat
SV
Erexeq ed kt-n u yamer@ tarber baner en. Sra hamar anhrajesht e bjki het xorhrdakcel. U mot bjshki. For animast chmtnenq charagaytman tak
R
Erexeq Jan indz xorurd en tvel busakan mi dex pustirnik forte es ajsorvanic xmum em inqe anvnas dexa xmoxnere shat goh en tesnem vonc kzgam indz et dexi vra dzez kgrem
Ani
Gohar. jan. motavorapes. injkan. jamanaka. tevum. et. kate. anel@. irank. nkar@. kezen. tvel
ani
erexek. jan. ekek. havakvenk. gnank. hertov. iamer. mtnenk. vor. hangstanank. kristine. jan. injkan. jamanaka. vor. glxit. hamar. anhangstanum. es
SV
erexeq tesaq inch exav, enqan aseci vor sirts lave, mnacel e glxis bjjel@, aysor shunchs ktrvum er, sirts el himA shat arag xpum e
Gohar
Qristik jan im mot srtxarnoc linum aravotyan ahavor
Qristine
erexeq isk srtxarnoc erb eq unenum?
Gohar
erexeq isk um mota linum cax koxmi tmratutun eresovt voncvor ayrvi u akanjnerum qor
Gohar
Ani jan et glxi katen parkac en anum parkum es u xez tanumen oxaki nman sarqi mej menak gluxta mtnum eto et sarq pttvuma u gluxt nkaruma
Qristine
amenstac, or ka Irina jan? nstac parkac?
irina
Cr ci ancel Qristine jan
Qristine
erexeq isk glxaptuyty ancav dzer?
ani
ha. erexek. jan. im. motela. tenc. marmins. amboxj. or@ sharjvuma. el. jgitem. inj. anem. uzum. em. gam. haiastan. asumem. odapoxutiunic. karoxa. kargavorvem. erexek. jan. cer. mot. amen. ora. tenc. te. je
Qristine
ha R jan, amboxj marmnov
Qristine
erexeq isk doxerocq, vor amboxj marmnov doxum es ujex
ani.
kristine. jan. im@ exela. daje. nenc. vor. kaileluc. cakela. u. cavacela. enc. kangnel. em. ancela. mi. xoskov. tarorinak. banera. katarvum
ani.
kristine. jan. im. mot. linuma. mi. vaxeci
Qristine
erexeq dzez mot linum e asenq glxi voreve masum migrenoz cav lini, voch shat ujex u et cavy zgacvi asenq barcranaluc kam qayleluc, bayc voch shat ujex
Qristine
Barev dzez erexeq, vonc eq?
SV
erexeq niujeli esqan grum enq mi hat bjishk chka vor mtni, karda u ogni mez, ha inchqan hnaravor e havatum enq vor es hivandutyun che, vichak e, bayc galis en pah@ vor achqid chi erevum voch mi ban, voncvor nstacd tex@ dzerqd caken asexov u qez asen ed chka, tvum e, ed hivandutyun che, bayc che vor derqid vra bazmaki cakocneric inch hetevanqner vor chen karox linel, plyus dran vor vaxov spasum es hajord cakocin
ani.
gohar. jan. et. katen. vonc. en. anum. nkarum. en. nstum. es. u. kani. ropeia. tevum
Gohar
erexeq es daje 2 angam em et glxi katen are u vochmi ban chkar u amen katen 40 000 ueto apsosaci et gumare vor tveci irenc
Ani
erexek. jan. esel. cer. nman. es. erek. taria. mtacum. em. vor. glxis. het. mi. ban. en. ji. mer. harevan@. glxic. hivand. er. mahacav. u. et. orvanic. et. vax@. mtela. mejs. gitek. kani. angam. em. uzecel. gluxs. nkarem. vaxecel. em. daje. zapis. em. exel. baic. jem. gnacel. u. amen. angam. da. inc. hamar. mihat. mec. stresa. exel
Vik
Sv Jan esor mi tesak vat ei zgum sirts beranovs durser galis bayc gitem es orerin vat em linum u es henc et hosanq@ vor asum EQ linuma anmijapes sksum em sncel ind oqnuma erexeq heto akanjis verevi mas@ sksum em ujex sexmel dranic kargavorvum em
Qristine
SV jan es bjshki chem gnacel
SV
Qristine jan es el em shat uzum es vichakic durs gam, vor ancnum e shat em zarmanum, mi jamanak el sirts er, krcqavandaks, dzax tevs, matners, uss, mejqics srti masov, gites inchqan em ekg arel, nayum ein asum normal e, galis ei tun mi shabat heto nuyn@, bayc txter@ maqur er
SV
chisht nuynn es matacum, asem qez es erku angam tari u kes tarberutyamb stugel em tvel , anun@ chem hishum ed stugman, vonc vor gluxd kardiogramma ani, voch mi ban cuyic chi tvel, henc hima el em mtacum qo asac@, vor glxis het inchvor ban ka, vor@ lojnii/kexc./ tvyalner e talis myus organneris, cav ev ayln, aysinqn tvacyal, hima grum em voncvor nstacs tex@ gnam koxqi, gluxs el sexmum e, bayc chem vaxenum, gitem vor inq@ chkaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa, tvum e
Qristine
erexeq ynkel em iskakan posi mej u chem karoxanum durs gam
Qristine
mtacum em glxi het xndir unem u etpes ynknum em mtqeri mej, vaxeri, u el vochinch indzi chi hetaqrqrum, anyndhat nuyn mtqern em im glxum
SV
Qristine ed inch vatbaner es mtacum???
SV
HENC hima grir inch e ancnum, aranc amachelu
SV
Vikaic inch ka, karox e lav e???
Qristine
erexeq inch lav e duq el kaq, hima mtqovs 1000 ban e ancnum u vaxenum em,
SV
Gohar jan mer @nker@ mek-mek u nuinisk orva mej mi qani angam mez shat e nexacnum, orinak indz hima hatkapes glxis masov, shat esexmum, chnshum, gluxs shaxum e, vor nayum eq amperin vonc e mi uxxutyamb gnum, im mot el, nstacs tex@, chem karox inchvor ban kardam, voncvor presi tak
SV
Qristine jan , inchpes naev hargeli nevrozakic @nkerner, inchvor grum eq , voncvor es grem, indz het el e exel, shtap ekel e u ukol e arel, nerveric eeeeee, plus dran shunchs er ktrvum, voncvor jrum