Նևրոզը` դարի հիվանդություն
-Ինձ մոտ ախտորոշել էին նեւրոզ: Բուժումն ընդունելուց հետո ասացին, որ ապաքինվել եմ: Սակայն ինձ այժմ անհանգստացնում են հետեւյալ ախտանիշները. վախի զգացում, ճնշվածություն, սրտխփոց, գլխացավեր, խառը մտքեր… Ի՞նչ անեմ, ի՞նչ խորհուրդ կտաք:
Ալվարդ
Նեւրոզները հոգեծին, նյարդահոգեկան խանգարումներ են, որոնք առաջանում են մարդու կյանքի կարեւոր հարաբերությունների խանգարման ժամանակ, արտահայտվում են կլինիկական ֆենոմեններով եւ բնորոշվում են պսիխոտիկ երեւույթների բացակայությամբ: Ցավոք, տարբեր գործոններով պայմանավորված, նեւրոզով հիվանդների թիվը գնալով աճում է:
“Նեւրոզ” կոչվող հիվանդության սահմանումն անգամ ցույց է տալիս, որ խնդիրը հոգեբանական, հոգեկան ոլորտում է, հետեւաբար մեր ընթերցող Ալվարդի նամակին հնարավորինս արդյունավետ արձագանքելու համար զրուցեցինք ե՛ւ հոգեբանի, ե՛ւ հոգեբույժի հետ:
Վաճառվում է ՆԻՇԱՍՏԱ
Հեռ.՝ 091-517207
Ինչպես նշեց հոգեբան Մարինե Սահակյանը՝
-Անձը գերբարձր արժեք է, նրան ուղղակի մոտենալ չի կարելի, հատկապես եթե նեւրոզն է խնդիրը: Պետք է անպայման խոսել հիվանդի հետ եւ մանրամասներն իմանալ, պետք է պարզել, թե ո՞ր դաշտն է ախտահարված, որտեղի՞ց է խնդիրը, ի՞նչ բնույթի է, ի՞նչ դրսեւորում ունի, առաջացման ինչպիսի՞ պատճառներ կան՝ ժառանգական, հոգեբանական, սեռական անբավարարվածության. չէ՞ որ կան պաթոլոգիայի դրսեւորման տարբեր տարատեսակներ: Իսկ եթե հիվանդը գանգատվում է՝ ասելով, որ ունի վախի զգացողություն, ճնշվածություն, խառը մտքեր, գլխացավ, սրտխփոցներ, խնդիր այստեղ, իհարկե, կա, եւ դա նեւրոտիկ բնույթի է, որն առաջանում է անորոշությունից, կպչուն մտքերից:
Իսկ ահա, մյուս զրուցակիցս՝ հոգեբույժ Գոհար Շիրինի Սրապյանը, նեւրոզների հետ կապված իր մեկնաբանությունը տվեց:
-Ի՞նչ է նեւրոզը, ի՞նչ տեսակներ ունի:
-Նեւրոզը հավաքական հիվանդություն է, որն ունի ֆունկցիոնալ բնույթ (օրգանական հիվանդությամբ պայմանավորված չէ) ունի որոշակի սկիզբ, պատճառ, չի ուղեկցվում հոգեկան խանգարումներով, եւ հիվանդը չի կորցնում իրականության զգացումը: Նեւրոզների համախտանիշներն ու տեսակները բազմազան են՝ ասթենիկ, նեւրասթենիկ, տագնապային եւ դեպրեսիվ, օբսեսիվ եւ ֆոբիկ, ինչպես նաեւ դեպերսոնալիզացիայի եւ դեռեալիզացիայի համախտանիշներ, դեզադապտատիվ եւ սթրեսային հակազդեցություններ, հիպոքոնդրիկ եւ հիսթերիկ խանգարումներ: Նշված տեսակներից ամենաթեթեւը նեւրասթենիկն է (նյարդաթուլություն), որ կազմում է նրանցից յուրաքանչյուրի հիմքը: Այն արտահայտվում է դյուրագրգռությամբ, դյուրաբորբոքությամբ, աղմուկից վիճակի վատթարացմամբ, թուլությամբ, լացկանությամբ, ոչ կայուն դեպրեսիայով, տրամադրության փոփոխականությամբ:
-Նեւրոզները պարտադիր ունենու՞մ են առաջացման պատճառ:
-Կան այնպիսինները, որոնք ունեն առաջացման կոնկրետ պատճառ, կան նաեւ այնպիսիք, որոնք տարիքի հետ են կապված եւ առաջանում են աթերոսկլերոզից, անոթային խնդիրներից, սթրեսներից, կյանքի անբարենպաստ պայմաններից, շատ մեծ նշանակություն ունի նաեւ անձի տեսակը, հոգեբանական որակները: Օրինակ՝ հարմոնիկ մարդկանց մոտ հազվադեպ են նեւրոզներ առաջանում, նեւրոզները հիմնականում բնորոշ են ինչ-որ շեշտվածություն ունեցող մարդկանց:
Մեծ նշանակություն ունեն նաեւ ժառանգականությունը, ծննդաբերության ժամանակ երեխայի ունեցած վնասվածքները՝ երբ փոքրիկը ծնվում է պորտալարը պարանոցին փաթաթված կամ, ինչպես ասում են, խեղդված. սրանք խնդիրներ են, որոնք աչքի համար ոչ տեսանելի են եւ անգամ ժամանակակից հետազոտություններով հնարավոր չէ հայտնաբերել, բայց հետագայում առաջանում են խնդիրներ բնավորության հետ կապված, որն էլ հող է նախապատրաստում նեւրոզների համար: Կարեւոր է նաեւ դաստիարակությունը, ընտանիքի պայմանները, միջանձնային փոխհարաբերությունները. անհամերաշխությունն ու փոխզիջման բացակայությունը միանշանակ կարող են դառնալ նեւրոզի առաջացման պատճառ:
— Ի՞նչ հիմքեր կարող է ունենալ հասուն տարիքում ի հայտ եկած նեւրոզը:
-Շատ կարեւոր է, թե այժմ անձն ինչ խնդիրներ ունի, ինչ պայմաններում է ապրում, որովհետեւ նախկինում տարած սթրեսները կարծես թե թարմանում են նոր վնասվածքներով եւ բերում նեւրոզների: Օրինակ՝ կենցաղային խնդիրները, ֆինանսական դժվարությունները քիչ-քիչ խաթարում են նյարդային համակարգը, ինչն էլ հետո արտահայտվում է հակազդեցություններով: Մեծ նշանակություն ունեն նաեւ նախկինում ունեցած հիվանդությունները, անզգայացումները, ուղեղի ցնցումները, գանգուղեղային վնասվածքները, կանանց կլիմաքսի շրջանը:
-Բուժման դեղատոմս առաջարկելիս ի՞նչն եք հաշվի առնում:
-Նեւրոզի ախտորոշման համար պետք է շատ մանրամասն տեղեկություն ունենալ:
Գոյություն ունեն նեւրոզներ, որոնք դեղորայքային լուրջ բուժում են պահանջում, չնայած բոլոր դեպքերում պետք է սկսել նվազագույն չափաբաժնից՝ անկախ նրանից, թե նեւրոզի ինչ աստիճան է հիվանդի մոտ նկատվում: Հիմնականում բուժման ընթացքը համակցվում է հոգեթերապիայի՝ հոգեբանի եւ հոգեբույժի ներգրավմամբ:
-Իսկ ո՞րն է պատճառը, որ մեր ընթերցողի մոտ բուժումից հետո խնդիրը կրկին ի հայտ է եկել:
-Կա երկու տարբերակ՝ կամ բուժումը կիսատ է մնացել, կամ լիարժեք չի եղել: Նեւրոզով հիվանդը պետք է իմանա իր խնդրի առաջացման պատճառն ու կարողանա համապատասխան լուծում գտնել դրա համար, կանխել եւ դեղորայք չօգտագործելուց հետո հասնել նրան, որ հիվանդությունը նորից չկրկնվի: Միգուցե խնդիրը շատ ավելի բարդ է եղել, իսկ հիմա սա է մնացել, ինչը նկարագրում է անձը: Բայց եթե կա գանգատ, որն անհանգստացնում է նրան, պետք է դիմի մասնագետի:
-Իսկ ինչպե՞ս, ի՞նչ խորհրդով կարող եք օգնել մեր ընթերցողին:
-Հիվանդի միայն մի քանի գանգատներով դժվար է կողմնորոշվել: Նույնիսկ անձի տեսքը բավականին բան է ասում՝սանրվածքը, դիմահարդարումը, դեմքի արտահայտությունը: Օրինակ՝ դեպրեսիան բնորոշվում է դեմքի թախծոտ, տխուր արտահայտությամբ, լարվածությամբ: Օգնելու համար անգամ կարիք է լինում դիմել հարազատների միջամտությանը: Հիվանդը հաճախ որոշ կարեւոր բաներ չի հիշում, չի ասում, չի կարողանում պատմել, իսկ հարազատները բավականին շատ տեղեկություն են տալիս: Երբեմն հիվանդները մեզ մոտ ծանր գանգատներ են ներկայացնում, բայց տանն իրենց լավ են զգում, կամ հակառակը՝ հիվանդի վիճակը թեթեւանում է, բայց մտերիմներին ասում է, որ ամբողջ օրն ինքը տանը լաց է լինում:
Ալվարդին կարող եմ առաջարկել բուժման չեզոք տարբերակ, որը նեւրոզի ցանկացած դրսեւորման դեպքում չի վնասի՝ կանոնավոր գրաֆիկով կատվախոտի կաթիլներ խմել, օրական 3 անգամ, 30-ական կաթիլ: “Պերսեն Ֆորտեն” կկարգավորի սրտխփոցի խնդիրը: Նեւրոզների բուժման համար շատ լավ են օգնում նաեւ հանգիստը, պարը, աէրոբիկան, շեյփինգը, լոգանքը, ֆիզիկական այն աշխատանքը, որը հաճելի է: Իսկ լողը նեւրոզի բուժման համար նշվածներից ամենաարդյունավետ տարբերակն է:
-Հայաստանում շա՞տ են նեւրոզով հիվանդ մարդիկ:
-Շա՜տ-շա՜տ: Դրանում վստահ եմ:
-Հնարավո՞ր է նեւրոզ ունենալ եւ չիմանալ դրա մասին:
-Նեւրոզն այն հիվանդություններից է, որն անհանգստացնում է անգամ ամենափոքր աստիճանի դեպքում, նույնիսկ չնչին տագնապից մարդն սկսում է գանգատվել: Սա թաքնված հիվանդություն չէ, հիվանդը միանգամից արձագանքում է եւ պահանջում, որ իրեն լսեն, օգնեն:
Հուսով ենք՝ մեր տված տեղեկություններն ինչ-որ չափով կօգնեն Ձեզ հաղթահարել բոլոր տեսակի հոգեբանական խնդիրներն ու հնարավորինս խուսափել նեւրոզից:
7,146 մեկնաբանույթուն
Aro
Ha Sof jan im mot linuma ,u gxtocnera linum misht im mot ,srtxarnoci het ,marmni cankacac masumel cav kam diskamfort unem u mshtakana da
Sof
erexek mard ka um mot kara votq@ qasvi.srtxarnoc.pori caver.ajuki caver unena.glxacaver.cakocner tarber texerum.glxum.srtum.ajukum.porum
Aro
Ekeq irar fbum gtnenq stex shat ush-ush enq mtnum ,Aro Stepanyan im profili anunna
Aro
Im motel hakarakna chnshums barcranuma u glxacaver linum hachaxaki ,baci da es haymorit unem xoracvac u mtacumem dranica linum ,vaxenum em virahatvem
Արփի
Aro jan im mot glxacaver hachaxaki chen linum,bayc chnshumsa ynknum,gluxsa pttvum,tmrum em,ashkeris dimac xavaruma parz chem tesnum,vizsa cavum shat ujex,uliqy vat baner
Aro
De uxaki et caver@ shata xangarum Ani ,manavand menq bolorsel eritasardenq erevi ev da mer kyanqi vorakna pchacnum ,petqa bujvel anpayman charji dimanal
Aro
Isk hnaravora meznic mek@ fbum chat baci cankacoxner@ ogtven u texekacvav linenq misht es nevrozic ,porcenq amen meks mer porcov ognel irar ,qani vor i verjo anbujeli chi sa,ova hamadzayn chat bacelun kam xumb ,ev ov kbaci ?
Ani
Aro nevrozic amen tex el kcava mi qich el gumarac vax heriqa vor mez korcnenq
Aro
Hogebani mot piti gnanq im karciqov bujvelu hamar ,isk mard ka vor mot@ glxacavera linum ujex u mi qani or ,chnshumnel bardzranuma?
Gayane
Erexeq nevroz@ en vor asum en (mejt vaxa mte) etia te urish bana
Gayane
Erexeq nevroz@ en vor asum en (mejt vaxa mte) etia te urish bana
Արփի
normall mi or lav mi, ore shat vatt,meky indz kasii nevrozy liavon bujvuma te che?
Aro
Ha vonc chenq uzum Elina
Elina
Erexeq uzum eq ancni dzer cavern vaxer inchi masin vor mtatum eq?
Aro
Lav Arpi jan ,du vonc es
Արփի
Bari or bolorin,vonc eq?
Aro
Uxali petqa lav masnageti gtnel vor@ kogni qez
Ani
Ayo nevroze nyardaban + hogeban amena jisht tarberakna
Aro
Es gnacelem nyardabani mot dexera nshanake u asec anpayman piti gnas hogebani mot ,vor bujumt liarjeq lini u ancni
Ani
henc et mtqern en eli vaxacnum.piti chmtacenq himar baner . amen stic tzzocic vatanum enq
Armen
Parza de asumen ancnuma inkn iran tulanuma u ancnum bayc esim shataeli anhangstacnum manavand mtqer u vor miki4 vates linum asumes esa kvatanam mi xoskov petka tetev nayes amen in4in hmi im mot 4nshumsa tatanvum a4kersa varvum surtsa pahi tak dzqvum et kom u vaxecnuma
Ani
Es 30 tarekan em mot 2 u kes tari e unem nevroz. Bayc shat baner en exel ancel poxvel .Erevanic em
Armen
Ani jan vortexic es du
Gayane
Ha haskaca mersi shat. Ani jan isk duq qani tarekan eq hima vor tariqica sksvel dzez mot nevroz?
Ani
Es et zhar nevrozi amen cavn el zgacel em amen amen inch. Hima mi qich vax ka bayc es indz tirapetum em. Erb bjishknere mez asum en gna qo hamar apri da henc aynpes chen asum. Menq sovor enq aprel urishneri caverov nranc karekcelov dra hamar el es orin enq
Armen
Ani jan dzez in4 problem unek dzer het in4era katarvum
Ani
Gayane jan Armene jisht e asum toqere chen cavum. Dranq mkanayin caver en. Es unecel em ahavor caver et hatvacum nuynisk lacum ei cavic shunchs el ktrvum er gnaci amena lav toqabani mot asec gna apri qo hamar. Mi vaxeceq bayc vat cher lini dimel kam hogebani kam nyardabani
Armen
Vonc kara toker cava tok 4i cavum karoxa mkanerna cavum sexmum te 4e 4i kara cava arxayn mnacek
Gayane
Ani jan isk normala vor toqer@ cavuma ?uxaki shata axpers kentronace toqeri vra. Vorovhetev asuma henc mi ban mtacum em larvum em cav@ sksvuma u shunch@ ktrvuma.
Es uxaki nra hamar em anhangstanum vor vaxic inchvor problem charachana eli
Gayane
Ani jan isk normala vor toqer@ cavuma ?uxaki shata axpers kentronace toqeri vra. Vorovhetev asuma henc mi ban mtacum em larvum em cav@ sksvuma u shunch@ ktrvuma.
Es uxaki nra hamar em anhangstanum vor vaxic inchvor problem charachana eli
Ani
Ayo Aro jan unecel em en el inch caver es amen texic el boxoqum ei bayc amenic shat nexum er krcqavandaki cavere
Aro
Ani jan isk cheyiq asi hogebani mot vor gnaceleq duq uneceleq marmnakan gangatner nevrozin bnorosh ,cav krcqavandakum,stamoqsum ev ayln?
Ani
Gayane jan vax es el der unem jisht e arajva pes che bayc ka.Bayc te inchi en mer hayere xusapum hogebanic chem haskanum. Es inqs gnacel em ahagin ognec uxaki kisat mnac bayc gnalu em noric. Kan paher erb mard inqnuruyn ı vijaki che haxtaharel kyanqi inch vor shrjan bacatreq vor hogebani mot gnum en aroxj mardik ev da lriv normal erevuyt e.
Armen
Gayane jan asa nevroza arxayin mna kancni esel unem vaxer vat mtqer 4nshum el xextoc el caver el amenin4
Gayane
Uxaki problem@ en a vor menq haystanum chenq aprum u chenq kara tanenq vax chapoxi mot kam chgitem inchvor urish bjshki mot stex el asum enq stexi bjishknerin vor tenc baner ka mot@ asum en stresa kancni kam uxarkum en hogebani mot bayc hogebani motel axpers chi uzum gnal.
Gayane
Ani jan ayo stugvela u 3-4 angam caveri patcharov chi dimace tarel enq hivandanoc. Ani jan es uxaki uzum ei haskanai vaxer@ vabshe normala ha, vorovhetev senc reklam chhnchi bayc iroq axpers mi or tan@ hangist cher mnum isk hima arden 2 amisa mi qani angama tnic durs ekel ev sax or@ parkac mtqerov.
Ani
Hargeli Gayane ete anem inch stugel eq ev asel en normal e urem ayo nevroze amenazzveli bann e u dzer tvarkac simptomnere angir gitem es el myusnern el aynpes vor vaxenalu ban chka uxaki menq mez ankap tanjum enq
Gayane
Erexeq jan barev bolorin, grum em expors hamar. Inq@ lav chi zgum iran bayc der hastatvac chi vor nevroza. Kxndrey ognea, es grem simtomner@ duq aseq kara nevrozic lini naxoroq mersi.(Srti cav, cakocner, srti arag ashxatel, shunch@ ktrvel, glxi verevi ev hetevi masum ujex caver,bardcr dzayneric larvuma, animast vaxer, vat mqer ev es verjum et vat mtqeri patcharov vor larvuma sksuma toqer@ caval) Noric mersi
Armen
QEZ OV ASEC IM VRA AZDEC UXAKI QEZ XORURDEM TALI UZUMES @NDUNI 4EZ UZUM MI @NDUNI KO PROBLEMNA TE4E QO APRELAKERPN INDZ VAPSHE 4I AZDUM ARXAYIN MNA DU ES QEZ XORURD TVI
N
et inchi im aprela kerp@ vret tenc azdec harceq talis patasxanum em isk ete durt chi galis im grac@ mi karta Armen
Armen
N ba ete gites nevrozica xies mtacum xies vaxenum mi ban lav imaci nevrozic mardik avelien erkar aprum ker xmi qo hmar aprieli vay
N
Qiso jan moraca asem et kokordi xextoc@ voncvor bkit ban kangnac lini u inch utes kam xmes chgna etpisi zgacoxutyun eselem unecel u himael mek mek linuma u nuynisk haza arachanum nevrozica sax mi vaxci kancni
N
es 34 tarekanem Qiso jan amusnacac em unem lav amusin erku txa aprumem rusastanum erkar jamanaka inch tarapumem es anter nevrozov u dran miacav stres@ kyanqs antaneli darcav es verchin ereq tarin es voncvor djoxqum lineyi tramadrutyun chuneyi voch meki het xosel chey uzum tuyl ey glxaptuyt arachacav ahavor glxacav voch mi dex cher oqnum srt xpoc stamoqsi cav dzax krcqi cav vorovayni ach dzax koxqeri cav arachacav axinneri xangarum marmnovs voncvor hosanq ancni hets inch ases katarvela marmni chorutyun arachacav et bolori michov ancelem u ancnumem Qiso jan bayc hima hamematac miqich lavem uxaki hangist chi talis mtqers ete koxqis xosum en mi anbujeli hivandutyunic vor inchvor mek@ dranic mahacela es mtacumem eselem tenc hivand u noric stresi mechem @nknum himael mashkis chorutyunn u qorna indz anhangstacnum chgitem daela? kapvac nevrozi het te? che
N
ha Armen nkarelem sirts aroxcha verev@ grelem inchica araganum kartas ktesnes isk chnshum@ exela or 129-a exel heto ichel 119 chgitem misht tatanvuma esel chem haskanum
Qiso
N qani tarekan es?amusnacac es?qani tari es tenc?isk srti cakocner.glxacaver.chunes
Armen
N in4kan vaxta etvi4akinek sirt@t nkarel es tvel in4ic hetoya araganum kam ete araganuma 4nshumt in4kana linum et pahin 4apeles
N
ha Armen tekuz apsener@ lvaluc mekel ktesnem arten araga xpum qicha mnum durs trni enqan araga linum de et arag jamanakem chapum himnakanum anhangist jamanak pustirnikem xmum
Rr
Erexeq ov kuzena instayov xosa ekeq @ars.374
Armen
N du or qani ankames 4apum 4nshumt u vor fizikakan nagruskaes tali aveliya araganum
N
Qiso jan srt xpoc esel unem u shat barcra 133 zarkia hasnum qo mot ropeum qani zarka xpum ches chapel?
Անանուն
Uni