Սուրճը, կոֆեինը և առողջությունը

Սկիզբը կարդացեք “Սուրճի օգտակար եւ վնասակար հատկությունները” հոդվածում։

Կարծիքները հակասական են մեր այդքան սիրելի ըմպելիքի՝ սուրճի անվտանգության վերաբերյալ: Գիտնականները բազմաթիվ հետազոտություններ են կատարել այդ ուղղությամբ:

Այսպես, օրինակ, մի հետազոտության արդյունքում պարզվեց, որ սուրճն ու կոֆեինը ոչ միայն անվնաս են, այլեւ դրական են ազդում այս ըմպելիքի սիրահարների առողջության վրա, մասնավորապես նվազեցնում են միզապարկում եւ երիկամներում քարերի ի հայտ գալու, հաստ աղիքի քաղցկեղով եւ կլինիկական դեպրեսիայով հիվանդանալու հավանականությունը: Հայտնաբերվել է նաեւ, որ սուրճը կանխարգելում է լյարդի ցիռոզը եւ Պարկինսոնյան հիվանդությունը, հավանական է, որ նվազեցնում է կրծքային հեղձուկի  նոպաները:

Սուրճը, մասնագետների կարծիքով, շատ բարդ մթերք է: Սուրճի հատիկի քրոմոսոմների թիվն ընդամենը 2-ով է պակաս մարդու օրգանիզմում առկա քրոմոսոմների թվից: Գիտնականները հայտնաբերել են, որ Արաբիկա տեսակի սուրճի մեկ հատիկը պարունակում է շուրջ 800 տեսակի եթերայուղ: Սուրճը կարող է ունենալ բույրի  մոտ 1200 երանգ: Բժշկական պրակտիկայում շատ հիվանդությունների բուժման համար այսօր կիրառվող կոֆեինի հայտնագործումից հետո սուրճը վերածնվեց որպես բուժամիջոց:
Սուրճը բաղկացուցիչ մասն է կազմում 20-ից ավելի տարատեսակ բժշկական պատրաստուկների, որոնք նպաստում են մարդու օրգանների խանգարված գործառույթների վերականգնմանը:
Այն, որ սուրճն իսկապես «մեղավոր» չէ զարկերակային գերճնշման զարգացման մեջ, հաստատված է. դրան հետեւել են 33 տարի: Օրական մեկ գավաթ սուրճի օգտագործումը բարձրացնում էր զարկերակային սիստոլային ճնշումը 0.19մմ ս.ս., իսկ դիաստոլայինը` 0.27մմ  ս. ս., ընդ որում հաշվի են առնվել ժառանգականությունը, մարմնի զանգվածի ցուցիչը, ծխելու փորձը, ալկոհոլի օգտագործումն ու ֆիզիկական ակտիվությունը:

Սրճամոլների մոտ, ի տարբերություն սուրճ չօգտագործողների, զարկերակային ճնշման բարձրացում ավելի հաճախ էր նկատվում, բայց դա պայմանավորված էր օրական 5 եւ ավելի գավաթ սուրճ խմելով (վերը նշված ռիսկի գործոնները հաշվի առնելու դեպքում այդ առնչությունը վիճակագրորեն հավաստի չէ): Երկար տարիների հետազոտություններից հետո հեղինակները եկան այն եզրակացության, որ սուրճի օգտագործումն առաջացնում է զարկերակային ճնշման փոքր բարձրացում, որն, ըստ երեւույթին, աննշան դերակատարություն ունի արյան բարձր ճնշման զարգացման մեջ: Ավելին, ըստ Եվրոպայի սրտաբանական միության, Աթերոսկլերոզի հետազոտման եվրոպական միության, Հիպերտոնիայի հետազոտման եվրոպական միության՝ աղացած եւ արագ լուծվող սուրճերն ընդգրկված են հիպոլիպիդեմիկ սննդակարգերի մթերքների ցանկում: Սակայն խորհուրդ չի տրվում սուրճը խմել թուրքական ձեւով եփված տարբերակով:

Սուրճը եւ սրտի իշեմիկ հիվանդությունը
Երկար ժամանակ կարծիք կար, որ սուրճը բացասաբար է ազդում սրտի գործունեության վրա եւ կարող է առաջացնել սրտի իշեմիկ հիվանդություն: 1988թ.-ին New Scientist ամսագրում հրապարակվեցին այդ ասպարեզի ամենախոշոր հետազոտություններից մեկի արդյունքները: Հետազոտությունն անցկացվել էր ինժեներատեխնիկական ընկերության ծառայողների շրջանում, 20 տարվա ընթացքում հետազոտողները հետեւել էին 2000 տղամարդու: Պարզվեց, որ նրանց համար, ովքեր օրական խմում էին 6 գավաթից ավելի սուրճ, սրտի պսակային անոթների հիվանդությունից մահանալու վտանգը 71%-ով ավելի մեծ էր, քան օրական միայն մեկ գավաթ սուրճ ըմպողների մոտ: Վիճակագրական տվյալները ցույց տվեցին, որ սրտի իշեմիկ հիվանդության առաջացման վտանգի մեծացում նկատվել է ինչպես ծխողների, այնպես էլ չծխողների մոտ:

Կոֆեին պարունակող ըմպելիքներ օրական 6 բաժակ եւ ավելի օգտագործող կանանց մոտ 1980թ.-ից սրտի իշեմիկ հիվանդության առաջացման հարաբերական վտանգը կազմել է 0.95% նրանց համեմատությամբ, ովքեր սուրճ չեն օգտագործում: Ավելին, կոֆեինի աղբյուրից՝ ներառյալ թեյից ու շոկոլադից, կախվածության վտանգ չի հայտնաբերվել: Սրտի իշեմիկ հիվանդության զարգացման վտանգը հավաստիորեն  չի աճում  կոֆեին չպարունակող սուրճի օգտագործման դեպքում` ծխելու եւ այլ գործոնների հետ մեկտեղ: Այսպիսով, ուսումնասիրության ընթացքում ապացուցվել է, որ հետազոտության մասնակիցների մոտ սուրճի օգտագործումը սրտի իշեմիկ հիվանդության զարգացման կարեւոր պատճառ չի հանդիսացել: Կոնկրետ այս դեպքում կարելի է ենթադրել, որ սրտանոթային բարդությունները մեծ մասամբ կախված են այլ` հաշվի չառնված գործոններից, մասնավորապես` հիվանդի սեռից:

Աղբյուր` Տնային Առողջարան